Ik krijg af en toe de vraag hoe nu precies het tafelbord (afkomstig uit het vrijschoolonderwijs / waldorf) werkt dat ik een tijdje geleden maakte. Het bord is vooral bedoeld als extra oefening om spelenderwijs bezig te zijn met de tafels. Het is natuurlijk goed om te tafels te memoriseren maar voor sommige kinderen is dat heel erg lastig. Zo is het voor kinderen met dyslexie of voor beelddenkers heel lastig om te automatiseren waardoor ze veel moeite kunnen hebben met de tafels. Om die dan toch goed te leren kan het zinvol zijn om ook op een andere manier bezig te zijn met de tafels en vooral de logica ervan duidelijk te maken, daarbij kan het tafelbord een hulp zijn. Vooral als je kijkt naar de laatste cijfers, dus naar de eenheden, in de uitkomsten van de tafelsommen zie je dat daar patronen in zitten.

Met het tafelbord laat je die logica in de eenheden duidelijk zien en vormen ze bovendien een mooie geometrische bloemvorm. Begin met het vastmaken van de draad op de nul. Wikkel vervolgens de draad naar het cijfer van de tafel die je gaat doen, op de eerste foto is dat de 3. Daarna wikkel je de laatste cijfers van getallen van de tafel.
0 – 3 – 6 – 9 – (1)2 – (1)5 – (1)8 – (2)1 – (2)4 – (2)7 – (3)0

Je ziet nu dat in de tafel van drie alle cijfers een keer aan bod komen dat komt doordat 3 een oneven getal is. Een vermenigvuldiging met een even getal geeft altijd een even getal als antwoord.  Om een oneven getal als antwoord te krijgen heb je dus twee oneven getallen nodig in de vermenigvuldiging en dat kan alleen in de tafel van 1 – 3 – 5 – 7 en 9

In het volgende voorbeeld zie je de tafel van 8 waarbij de middenpin is gebruikt om een bloem te maken. Het wordt duidelijk dat in de tafel van 8 een patroon zit wat zichzelf herhaald. 0 – 8 – (1)6 – (2)4 – (3)2 – (4)0 – (4)8 – (5)6 – (6)4 – (7)2 – (8)0. Bovendien zijn het dezelfde cijfers als in de tafel van twee maar dan in omgekeerde volgorde.

Een andere manier om de tafelbloemen te maken is door met twee draden te werken. In het voorbeeld zie je opnieuw de tafel van 8 maar dit keer met twee draden. De groene draad is de draad voor de eenheden, gewikkeld zonder de pin in het midden te gebruiken. De rode draad is de draad voor de tientallen. Deze manier van wikkelen is wat lastiger maar kun je wel weer leuk samen doen.

Je kunt de tafel ook twee keer wikkelen, een keer met en een keer zonder de middenpin. In de voorbeelden zie je de tafel van drie en de tafel van negen.

Nog even wat tips op een rij:

• Tafel 2: allemaal even getallen / het patroon in de eenheden herhaald zich 2-4-6-8-0
• Tafel 4: allemaal even getallen / het patroon in de eenheden herhaald zich 4-8-2-6-0
• Tafel 6: allemaal even getallen / het patroon in de eenheden herhaald zich 6-2-8-4-0 / de even getallen in deze tafel eindigen op hetzelfde even getal. 2×6=(1)2  4×6=(2)4  6×6=(3)6  8×6=(4)8 handig om te weten bij het delen door 6.
• Tafel 8: allemaal even getallen / het patroon in de eenheden herhaald zich en is het omgekeerde van de tafel van twee; 8-6-4-2-0
• Tafel van 5: bij de even getallen eindigt deze op 0, bij de oneven getallen eindigt deze op 5
• Tafel van 10: eindigt allemaal op 0
• Tafel van 9: De eenheden lopen af 9-8-7-6-5-4-3-2-1-0, de tientallen lopen op 0-1-2-3-4-5-6-7-8-9
• Tafel van 3 en 7 blijven nu nog over. Je kunt bij alle tafels de cijfers waarmee je vermenigvuldigt omdraaien; 7 x 5  =   5 x 7 Nu blijven de volgende twee sommen nog over: 3 x 3 = 9 en 7 x 7 = 49

Een paar leuke Apps die we gebruiken.